ILLUSTRISS. AC REVEREN.
D. D. OTHONI TRUCHSES

CARDINALI AUGUSTANO AMPLISSIMO,
PATRONO COLENDISSIMO.

Equidem, Cardinalis Amplissime, in Musica arte, quam constat laudatissimam esse, iamdiu tuo fretus patrocinio ita versor, ut si voluntati par fuisset ingenium, non me (credo) laboris, operæ diligentiæq. meæ pœniteret. Nunc vero quoniam recte agentem nihil unquam frustrari aut fallere potest, decet me optima spe niti, cui nihil præter Dei Opt. Max. gloriam, et communem hominum utilitatem propositum fuit, fore, ut hoc meum qualecunque studium optimo cuique maxime probetur. Interim vero, quasi specimem quoddam, aut pignus meæ in te voluntatis pias quasdam Cantiones Musico artificio elaboratas (Motecta vulgo appellant) quas ad bonorum omnium, atque in primis huius scientiæ studiosorum utilitatem ædere placuit, tuo nomini consecravi. Neq. sane iniuria. id enim, ut facerent, multa erant, quæ suaderent. primum quod mei suscepto patrocinio nihil omnino eorum omittis, quæ ad me augendum, atq. honestandum pertinere videantur. Et me qui tibi semper fidelissimo benevolentiæ, et observantiæ vinculo fui obstrictus quæ a te officia profecta sunt, et nunc maxime proficiscuntur quo animo, hoc est, quam libenti, quam grato excipiantur, aliquo item minime vulgari officiorum genere, tum ipsi tibi, tum cæteris omnibus testatum relinquere maxime decebat. Deinde Musicæ Cantiones, et Cantiones piæ, ad quem obsecro potius mitti par fuit, quam ad eum, qui et cantu præcipue delectatur, et divinarum rerum studia in toto suæ vitæ cursu cunctos opibus, atq. honoribus anteposuit? cui vero meorum laborum primum hunc fructum magis, quam tibi persolvere æquum erat, a quo, ut id possem præstare, acceperam, et quicquid est in me huiusce cognitionis, si quid tamem est, aut etiam quodcunq; est profectum esse intelligo? Quare me quidem præter cæteros tantum tibi debere fateor, quantum vix homini hominem debere fas sit. In cuius rei testimonium hos meos qualescunque labores, ingeniiq. primitias tuo potissimum inscriptas nomine, in publicam utilitatem ædere constitui. Quas si tibi probari cognovero, hoc tuo iudicio contentus aggrediar ad alia et quid cæteri de me vel sentiant vel loquantur, non laborabo. In interim quoniam iam hoc tribuisti humanitati tuæ, ut me in tuam clientelam suscipies, tribue idem constantiæ, ut susceptum tuearis, ac ornes. Vale.

Humilimus servus
Thomas Ludovicus de Victoria.

Illustrissimo ac
Reverendissimo D. D.
Ernesto Comiti Palatino Rheni,
utriusque Bavariæ Principi, atque
ecclesiarum frisingensis, et Hildesha- iimensis administratori dignissimo.

Thomas Ludovicus de Victoria
Abulensis Collegii Germanici in Urbe
Roma Musicæ Moderator S. P. D.

Plurimis, et iis quidem gravissimis causis adductus, princeps Illustrissime Musicos hosce labores meos, qualiscunq; ij sunt, sub maximo amplitudinis tuæ nomine apparere volui. Quarum quædam sunt mihi communes cum omnibus, quædam proprie meæ. Nam si illud dicam, quod est quædam quasi omnibus formula proposita, incensum me esse studio nobilitatis, magnificentiaæ, liberalitatis, ingenij, eruditionis, comivitis cæteratumque divinarum virtutum tuarum, ac propterea meæ, erga numen, ut ita dicam, tuum observantiæ, ac devotionis monumentum aliquod extare voluisse: vera quidem dicam, sed vereor, ne ex aliorum potius consuetudine, quam ex meo sensu dicere videar. Nunc, cum sint aliæ huius consilij mei rationes, ad ea, quæ ab aliis usurpari consuerunt, addam illa, quibus satis constet, nefarium mihi futurum fuisse, si officium hoc omisissem aut certe distulissem. An vero qui Musicæ moderator degit in eo Collegio, quod a Gregorio XIII. qui primum se meritis, et virtutibus, nunc vero dignitate, et gradu cœlo æquavit ad adolescentes Germanos optimis disciplinis, pijsque moribus informandos, sanctissime institutum est, is ingenii sui fructus æquuis et libentius alii cuipiam consecret, quam ei, qui novus quasi splendor videtur ad Germaniam totam illustrandam divinitus illuxisse? Quid, quod nisi hoc esset, quod est certe maximum, illud unum me ad hoc, vel ex supervacuo, impelleret, quod, a qua arte tot, tantæque utilitates in genus humanum cum summa delectatione, profectæ sunt, ut mirum non sit, a Musis omnium bonarum artium auctoribus dici, et in beatarum mentium sedibus in omnem æternitatem celebrari, in ea tu ipse arte familiam ducis? Cum igitur, cum antiquis illis temporibus Citharæ, lyræ, barbita, et istiusmodi vocalia organa Phoebo dicarentur, hæc nostra tempestate eius generis opera potius alii dicentur, quam tibi facile in eo studio principi? Atque hæ quidem causæ, cum quemlibet singulæ movissent, quid fecisse in me putandum est, quasi impetu facto universas? Habes, Præsul Amplissime, qui factum sit, ut patrocinii tui quasi umbram elegerim, in qua fœtus artis, et ingenii mei labore fessus conquiescat. Eum beata illa fronte tua, qua omnia, quæ in tuo obtutu defixa stupent, exhilaras, excipe; quodque iam omnibus perfectum est, hac etiam testificatione confirma, quod animum potius, quo tibi quidque offeratur, quam id, quod offertur, gratiorem, acceptioremque habeas. Vale.

SANCTISSIMO PATRI AC DOMINO NOSTRO

GREGORIO XIII PONT. MAX.

In sacris, et ecclesiasticis præcipue musicis, Pater Beatissime, ad quæ naturali quodam feror instinctu, multos iam annos, et quidem, ut ex aliorum iudicio mihi videor intelligere, non infeliciter, versor, et elaboro. Id vero munus ac beneficium cum divinum agnoscerem, dedi operam, ne penitus in eum, a quo bona cuncta proficiscuntur, ingratus essem, si inerti ac turpi otio languescerem, et creditum mihi talentum humi defodiens, iusto expectatoque fructu dominum defraudarem. Quocirca, quod antea et Mottetta, et Missas novis a me cum modulis editas, libentibus animis auribusque acceptas fuisse perspexeram; aliud opus sum aggressus, cuius et audacem conatum, et secundum effectum divinæ benignitati ascribo. Cum enim sacrorum modos hymnorum ut a diversis auctoribus factos ex diversis voluminibus magno tum ecclesiarum dispendio, tum cantorum tædio peti animadverterem, ut, quoad possem, utrique incommodo mederer, et gratiam ab utrisque inirem, eos hymnos volumine uno collectos in præsenti congruentibus modis excolui et exornavi. Eos vero ut tibi Christianæ religionis præsidi sanctissimo dicarem, causæ me iustissimæ impulerunt. Nam cum Gregorius ille magnus huiusmodi hymnos in certum cantum, quem Gregorianum ab ipso auctore posteri nominarunt, primus vel redegisset, vel in hanc Urbem religionis arcem induxisset; tibi potissimum, qui illius et nomen refers et potestatem, eosdem hymnos harmonicis numeris, et modis gratioribus illigatos deberi putavi. Accessit eodem singularis observantia et pietas erga te mea, quæ non mediocriter movit, ut hoc qualecumque munusculum tuæ Sanctitati libenter offerrem: quod ut eo animo, quo a me offertur, accipias, etiam atque etiam oro atque obsecro per eum, cuius in terris personam sustines, et vices geris; a quo tibi perpetuam incolumitatem et felicitatem ad Ecclesiæ Catholicæ, et Reipublicæ Christianæ salutem semper, ut hactenus feci, precabor.

Humillimus Servus
Sanctitatis vestræ
Thomas Ludovicus a Victoria.

SANCTISSIMAE DEI GENITRICI
MARIAE SEMPER VIRGINI,
CLEMENTIVE PARENTI,

Sanctis Omnibus in Cælo cum Christo feliciter regnantibus,

Ad eorum laudes Festis solemnibus diebus modulate conci-
nendas, fidelisque Populi devotionem Hymnis &
canticis Spiritualibus dulcius excitandam,

Hos Musicos modos, & cantus, pietatis ergo à se factos,

Reverendus Dominus Thomas Ludovicus à Victoria,
presbiter Abulensis, dicat.

Philippo III. Orbis
utriusque monarchæ maximo

Tho. Ludo. à Victoria S. Cæs. Maiestatis
Capellanus S.

Sciunt omnes, Rex maxime, eandem tibi in animo voluptatem Concentus Musici fuisse, quæ olim Magno illi Alexandro, quem perhibent non minus pangendi carminis et pulsandæ lyræ studio, quam gerendi belli cupiditate teneri quod ipsum de Achille Homerus prodit, et de plerisque ducibus ac Regibus Plutarchus. Faciebant hoc Duces illi maximi, ac potentissimi Reges, ut curarum solicitudines averterent, ac potius lenirent tam nobili oblectamento. Quo fiebat, non solum ut ipsi musica suavitate delectarentur, sed ut ipsa invicem ornamenti plurimum acciperet a magnis Regibus, ea est enim Regalis dignitas, ut ipsa per se satis sit, ad quascumque mortalium exercitaciones cohonestandas. Cum ergo musica delectatio aliis principibus multum debeat, tibi adeo plurimum, qui illam interdum soles gravissimis de Regno curis miscere, ut iam hinc sorores reliquas, quas vocant liberales, tanti Regis patrocinio proculdubio superet. Facis hoc pene dicam necessario: nam quæ alia gratior fuga querellarum, quæ præferri ad Reges solent, quam Musica. Nam quemadmodum hæc tota consistit in concordi quodam sono vocum discordium, sic una civium charitas diversos illorum mores ita coniungit, ut gratum quidpiam, ac pene dicam cæleste Regum auribus adsonent. Hæc me impulere, ut tibi hos hymnos dicarem, hæc Missarum solenmia, et cantica. Nullum enim a me exspectari munus magis idoneum erga te poterat, a me (inquam) sacratiss. Agustæ Aviæ tuæ Capellano, erga te, Pium, atque Ecclesiasticis rebus addictissimum Regem, qui sæpe illis soleas cum magna animi voluptate interesse, inde in tuas devotionem et pietatem transfundis. Te munus hoc accipiente fiet, non modo ut tutum sit ab omni linguarum procacitate, sed etiam ut qui Missarum solemnia Hymnis, et Canticis peragunt in clarissimo hoc Templo Augustissimæ Amitæ tuæ Ioanne alacriores quotidie ad veri numinis cultum reddantur.

NOBILI VIRO IN MUSICIS

admodum erudito D. Antonio Gorreto Ferrariensi. Iacobus Vincentius Venetus. S. P. D.

Cum Hymnos sub Harmoniis, ac Concentibus Musicis Ludovici Victoriæ hac in parte Eruditissimi Viri, in lucem denuo edere statuissem: A Rever. D. Ioanne Mario Aretusio, utriusque partis perito, tuiq; deditissimo probe sum admonitus, ne cui alio, quam tibi viro, equidem scientiæ huius peritissimo, ac ut soli inter Musicos resplendenti, dicarem; Quem propterea, ob multa, ac egregia experimenta admirantur omnes, et singulari quodam amore prosequuntur, et laudant. Hoc ergo qualecunque sit munus libenti animo, ac qua es prudentia, et humanitate ornatus benigne suscipe; nec exiguum profecto; si offerentis animum, ac singularem erga te reverentiam spectes. Vale.